بررسی شبه جمله ها در کتب دستور زبان فارسی

پایان نامه
چکیده

چکیده بررسی دستور زبان به عنوان یکی از شاخه‏های زبان‏شناسی عمومی، اهمیت فراوانی دارد. در این میان، شبه جمله به عنوان یکی از اقسام هفت‏گانه‏ی واژگان، از مغفول‏ترین مباحث دستور زبانی است. شبه جمله، چنان‏که از نامش برمی‏آید، کلمه یا گروهی از کلمات است که فعل ندارد و در ظاهر جمله نیست، اما معنای جمله می‏دهد و انواع و اقسام مختلفی دارد. در فصل نخست، علاوه بر مباحث مقدماتی، به کلیاتی چون زبان، اقسام زبان فارسی، علم زبان‏شناسی و شاخه‏های مختلف آن، دستور زبان، تفاوت شبه جمله و صوت، و نظرات مختلف در باب اقسام شبه جمله پرداخته شده است. در فصل‏های بعد، هر یک از این اقسام به صورت تفصیلی‏تر مورد بررسی واقع شده و در هر یک، از سه نثر مهم ادبیات فارسی یعنی گلستان، تاریخ بیهقی و قابوس‏نامه و ... شواهدی ذکر شده است. در فصل دوم، انواع شبه جمله به لحاظ معنا بررسی شده و این نتیجه حاصل آمده در سه متن مذکور، پربسامدترین نوع، «امید و آرزو» است. در فصل سوم، شبه جمله به لحاظ ساختمان به دو گروه بسیط و غیربسیط و قسم دوم، خود، به انواع دیگری تقسیم و هم چنین از نظر لغت نیز بررسی شده است. در فصل چهارم به بررسی شبه جمله ها از نظر مختص، مشترک و هم چنین مشترک با اسم، قید و صفت پرداخته شده است؛علاوه بر این در این فصل به بیان شبه جمله هابه لحاظ نوع کاربرد(نقش پذیری)واینکه شبه جمله یا جانشین جمله، یا جمله ی مستقل است یا در جواب شرط به کار می‏رود و یا در نقش قید و مسند ظاهر می‏شود، مورد بحث قرار گرفته اند.

منابع مشابه

بررسی «عبارت فعلی » در دستور زبان فارسی

در زبان فارسی، فعل از جهات گوناگون تقسیم می‌شود. تقسیم بندی بر مبنای ساخت و تعداد اجزای تشکیل دهنده، یکی از مهمترین اقسام فعل است. دستور نویسان در این باره دست کم به دو گونه فعل ساده و فعل مرکب قائلند. برخی نیز اقسام بیشتری برای فعل برشمرده‌اند. عبارت فعلی گونه‌ای از فعل بر مبنای ساخت آن است که دست کم از سه جزء تشکیل می‌شود و معنی واحدی دارد. در چند دهه اخیر این مجموعه فعلی، در برخی از دستورها ...

متن کامل

پاره جمله ها در زبان فارسی

این مقاله نشان می­دهد که پاره­جمله­­های زبان فارسی از طریق حرکت غیرموضوع باقیمانده و متعاقب آن حذف گروه زمان مشتق می­شوند. شواهدی مانند تطبیق حالت، تأثیرات نظریۀ مرجع­گزینی، و دامنه و ضمایر مقید نشان می­دهند که ­پاره­جمله­های زبان فارسی حاصل عملکرد قاعدۀ حذفند. اما پیش از عملکرد این قاعده، پاره­جمله­­ها از طریق حرکت غیرموضوع از جایگاه حذف خارج می­شوند و به حاشیۀ چپ جمله منتقل می­شوند. شواهدی ما...

متن کامل

بررسی تطبیقی تمیز در دستور زبان فارسی و عربی

زبان فارسی و عربی از دیرباز پیوند ناگسستنی با هم یافته‌اند که یکی از مؤلفه‌های فرهنگی و ادبی دو ادبیات فارسی و عربی را تشکیل داده است. زبان و موضوعات مربوط به آن از جمله مباحث دستوری، یکی از مؤلفه‌های فرهنگی و ادبی این دو زبان و ادب است که از همدیگر تأثیر پذیرفته‌اند. از جمله مقوله‌‌هایی که از مباحث دستوری و نحوی به شمار می‌آید و نقش تعیین‌کننده‌ای در رساندن مفهوم و مقصود گوینده به مخاطب دارد، ...

متن کامل

بررسی «عبارت فعلی » در دستور زبان فارسی

در زبان فارسی، فعل از جهات گوناگون تقسیم می شود. تقسیم بندی بر مبنای ساخت و تعداد اجزای تشکیل دهنده، یکی از مهمترین اقسام فعل است. دستور نویسان در این باره دست کم به دو گونه فعل ساده و فعل مرکب قائلند. برخی نیز اقسام بیشتری برای فعل برشمرده اند. عبارت فعلی گونه ای از فعل بر مبنای ساخت آن است که دست کم از سه جزء تشکیل می شود و معنی واحدی دارد. در چند دهه اخیر این مجموعه فعلی، در برخی از دستورها ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات

کلمات کلیدی

0

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023